Autor: dr Michał Ordak
Zespół McKusicka (dysplazja przynasadowa McKusicka, ang. metaphyseal chondrodysplasia, McKusick type, cartilage-hair hypoplasia, CHH) jest rzadkim zespołem wad wrodzonych, spowodowanym przez mutację w genie RMPR na chromosomie 9 (locus 9p21-p12.). Jest on traktowany jako zaburzenie autosomalne recesywne. Częstość występowania jest jednakowa u kobiet oraz mężczyzn. Został on pierwszy raz opisany w 1965 roku w grupie tzw. Amiszów, tj. chrześcijańskiej wspólnoty protestanckiej wywodzącej się ze Szwajcarii. Częstość występowania podawany przez większość autorów wynosi 1 na 20000 – 23000 żywych urodzeń, przy czym wskaźnik śmiertelności wynosi 1 na 75-80 urodzeń. Pojedyncze badania wskazują na to, że ryzyko śmiertelności w Zespole McKusicka wykazuje przede wszystkim związek z osłabieniem odporności komórkowej. Wspomniany gen RMRP nie ulega translacji, tzn. koduje RNA, nie białko. Samo RMRP to rybonukleoproteina obecna w jądrze oraz mitochondriach. Najnowsze badania wskazują, że odgrywa ona ważną rolę w różnicowaniu chondrogennym, tj. tworzeniu chondrocytów (komórek chrzęstnych). Mutacja w genie RMPR odpowiada za występowanie charakterystycznych objawów dla zespołu McKusicka. Powstała mutacja skutkuje powstaniem niekodującego RNA, które staje się niestabilne. Najczęściej występującą mutacją jest 70A>G, która to według licznych źródeł występuje u nawet 60% osób z Zespołem McKusicka. Skutkiem tego jest zaburzone działanie rybosomów.
Do najbardziej charakterystycznych objawów omawianego zespołu należy wymienić:
– niski wzrost (100%)
– rizomeliczne skrócenie kończyn (95-100%)
– delikatne, jedwabiste, blond włosy (89-93%). 15% osób ma całkowite łysienie.
– lordoza lędźwiowa, deformacja klatki piersiowej (40-60%)
– nadmierna ruchomość w stawach (90-100%)
– zaburzenia odporności spowodowane występowaniem limfopenii/defektem T-limfocytów (zmniejszenie liczby limfocytów we krwi obwodowej) oraz wadliwym tworzeniem się linii granulocytarnej. Zwiększona podatność na infekcje występuje u ok. 30-50% osób z CHH. Dotyczy to w szczególności okresu niemowlęctwa oraz dzieciństwa (do 65%).
– zaburzenia układu krwiotwórczego (m.in. często występująca niedokrwistość, 60-80%). Ciężka postać niedokrwistości występuje u 5- 6% osób.
Do rzadziej występujących objawów najeży wymienić m.in. choroba Hirschprunga (brak zwojów nerwowych w jelicie, 7-8%), białaczka, chłoniaki (6-11%).
W piśmiennictwie bardzo duża część publikacji to opisy przypadków, w związku z czym poniższe informacje powstałe na podstawie najnowszych doniesień naukowych tychże publikacji nie obejmują.
– W badaniach przeprowadzonych na większej grupie osób z CHH wskazano, że wzrost osób mieścił się w zakresie od 104 do 151 cm (dla Kobiet 122 cm, natomiast dla mężczyzn 131 cm).
– Badania przeprowadzone w grupie osób z CHH u których występują ciężkie złożone niedobory odporności (Zespół SCID, ang. severe combined immunodeficiency) wskazują, że najskuteczniejszą metodą leczenia jest przeszczep szpiku kostnego.
– W grupie osób z CHH u których występuje ciężka postać niedokrwistości (5-6%) wymagana jest długa transfuzja koncentratu krwinek czerwonych.
– Do nowo odkrytych mutacji w CHH należy zaliczyć: 9T> C, 14G> A, 80G> A, 89C> G, (91G> A, 101C> T) 116A> G oraz 124C> T.
– Istnieją pojedyncze publikacje wskazujące na to, że leczenie hormonem wzrostu w niniejszej jednostce chorobowej jest skuteczne. Przykładowo u 7-letniego chłopca kilkuletnie podawanie hormonu wzrostu w istotny sposób wpłynęło na tempo wzrostu. Jednakże są to nieliczne pozycje w piśmiennictwie. Potrzeba w tym celu dalszych badań na większej grupie osób.
Jedną z osób, która urodziła się z Zespołem McKusicka jest Calineczka. Lekarze twierdzą, że w dorosłym życiu będzie ona miała maksymalnie 100 cm wzrostu. W związku z występowaniem CHH stwierdzono u niej także istnienie wrodzonego braku odporności. Poniżej zamieszczony jest link do prowadzonego przez mamę Calineczki bloga pt. „Barwne Życie Calineczki”, a także jej zdjęcie.
Piśmiennictwo
-
Erdos M, Tóth B, Almássy Z, Tímár L, Maródi L. Cartilage-hair hypoplasia. Orv Hetil. 2008 Feb 3;149(5):209-17
-
Kostjukovits S, Klemetti P, Valta H, Martelius T, Notarangelo LD, Seppänen M, Taskinen M, Mäkitie O. Analysis of clinical and immunologic phenotype in a large cohort of children and adults with cartilage-hair hypoplasia. J Allergy Clin Immunol. 2017 Aug;140(2):612-614
-
Cherkaoui Jaouad I, Laarabi FZ, Chafai Elalaoui S, Lyonnet S, Henrion-Caude A, Sefiani A. Novel Mutation and Structural RNA Analysis of the Noncoding RNase MRP Gene in Cartilage-Hair Hypoplasia. Mol Syndromol. 2015 Jul;6(2):77-82
-
Riley P Jr, Weiner DS, Leighley B, Jonah D, Morton DH, Strauss KA, Bober MB, Dicintio MS. Cartilage hair hypoplasia: characteristics and orthopaedic manifestations. J Child Orthop. 2015 Apr;9(2):145-52
-
Hermanns P, Bertuch AA, Bertin TK, Dawson B, Schmitt ME, Shaw C, Zabel B, Lee B. Consequences of mutations in the non-coding RMRP RNA in cartilage-hair hypoplasia. Hum Mol Genet. 2005 Dec 1;14(23):3723-40
-
Harada D, Yamanaka Y, Ueda K, Shimizu J, Inoue M, Seino Y, Tanaka H. An effective case of growth hormone treatment on cartilage-hair hypoplasia. Bone. 2005 Feb;36(2):317-22.
Dr Michał Ordak
